Ege Denizi açıklarında meydana gelen deprem, ağırlıklı olarak İzmir Adliyesi civarını etkilemiştir. Bu durum yurttaşların hak arama ve hukuki başvuru süreçlerini olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuz etkinin önlenmesi ve yurttaşların haklarını yitirmemesi için çeşitli yasalarla belirlenmiş olan sürelerin durması için Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç'un TBMM Başkanlığına bir kanun teklifi sundu.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
“Hukuk Muhakemeleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur.06.11.2020
Gereğini arz ederim.
Saygılarımla.
GENEL GEREKÇE
Ege Denizi'nde, İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen ve AFAD’ın 6.6, Kandilli Rasathanesi verilerine göre moment büyüklüğü 6.9 ve jeoloji profesörlerinin 7 büyüklüğünde olabileceği yönünde açıklamaların yapıldığı depremde AFAD tarafından yapılan açıklamada, yaşamını yitirenlerin sayısının 114, halihazırda ağır yaralı sayısının ise 137 olduğu belirtilmiştir. Öte yandan binden fazla insan da depremden ötürü yaralanmış ve tedavi edilmiştir. Depremin merkezinin Seferihisar olmasına rağmen Bayraklı Manavkuyu Mahallesinin alt yapısı ile ilgili birçok bilim insanınca yapılaşma için uygun değildir uyarılarına rağmen en ağır ve yüksek binaların buraya yapılması bu bölgenin en çok hasar alan yer olmasına neden olmuştur.
Deprem, TMMOB İlk Gözlem Raporu’nda; yapılan saha gözlemlerinde, yıkıma uğrayan ve ağır hasar alan binaların genellikle 8 kat mertebesinde olduğu belirtilmekte, yıkılan yapıların birçoğunun zemin katlarının dükkân ya da otopark amaçlı olarak kullanılan alanlar olduğunun gözlemlendiği yer almaktadır. Özellikle Bayraklı’da yalnızca bir köşesi yıkılan binanın alt katında bulunan bir zincir market alanı açmak için binayı ayakta tutan kolonların kesildiği iddiaları ise basında yer almıştır.
İzmir Adliyesinin Bayraklı’da yer alması hasebiyle avukatlık ofisleri Bayraklı’da toplanmış, netice itibariyle depremden kaynaklı hasarlar avukatları olumsuz etkilemiştir. Pek çok avukat bürosunun aşırı hasarlı olması işlerini devam ettirmekle mükellef olan avukatların bürolarına girişlerinin en büyük engelidir. Halihazırda İzmir Adliyesinin de depremden ötürü hasar görmüş olması, işlerin adliye üzerinden işletilmesi açısından da büyük bir risk teşkil etmektedir. Öte yandan ne yazık ki deprem esnasında bürolarında olan avukatlardan bazıları yaşamını yitirmiştir. İzmir’de artçı sarsıntıların devam ediyor olması ise hasar ve can kaybı riskini sürekli kılmakta ve avukatların mesleki faaliyetlerinin önünde engel teşkil etmektedir. Bilindiği üzere yakın zaman evvel ilan edilen pandemi nedeniyle hukukta sürelerin 1 ay müddetle durdurulmasına dair bir kararname yayınlanarak hastalık riski mücbir sebep kapsamında değerlendirilmiştir. Aynı mücbir sebep ve can kaybı riski şu an için deprem nedeniyle İzmir ili için geçerlidir. Bu bahisle, yurttaşların hak arama haklarının yitirilmemesi, olası hak kayıplarının engellenmesi için sürelerin durmasına yönelik yasal bir düzenleme yapılması elzemdir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Yapılan değişiklikle 30 Ekim 2010 tarihinde İzmir ilinin açıklarında gerçekleşen ve rihter ölçeğine göre 6.9, kimi kaynaklarca da şiddeti 7 olarak ifade edilen deprem, yurttaşları son derece olumsuz etkilemiş olup, İzmir Adliyesini n depremde en büyük hasar alan Bayraklı semtinde yer alması, avukatlık bürolarının da bu çevrede yoğunlaşmış olması, avukatların binalarında oluşan hasar ve süregiden depremden ötürü risk dolayısıyla işlerini yapmalarında mücbir sebep kapsamında büyük engeldir. Bu nedenle depremin meydana geldiği 30 Ekim günü itibariyle, bir ay süre ile avukatların işlerine dair sürelerin durdurulması zaruret arzetmektedir.
Madde 2- sürelerin durmasına dair kapsamın belirlendiği hükümdür.
Madde 3-Yürürlük maddesidir.
Madde 4- Yürütme maddesidir.
HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu başta olmak üzere Hukuk Muhakemeleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca maddi hukuk, usul hukuku ve takip hukukuna ilişkin süreler durdurulmuştur.
MADDE 2- Bu Kanun uyarınca,
1) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zaman aşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 30 Ekim 2020 (bu tarih dahil) tarihinden 30 Kasım 2020 (dahil) tarihine kadar durdurulmasına,
2) İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim ve icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler (nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere) tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemlerin 30 Ekim 2020 (bu tarih dahil) tarihinden 30 Kasım 2020 (dahil) tarihine kadar durdurulmasına, karar verilmiştir.
3) Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Depremin etkilerinin devam etmesi halinde durma süreleri altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir.
MADDE 3 - Bu Kanun 30/10/2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4 - Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
Meral Danış Beştaş - Saruhan Oluç
HDP Grup Başkanvekilleri
6 Kasım 2020