Meme kanseri vakalarının yüzde 60-70’ini hormona duyarlı hastalar oluşturuyor. Ameliyat, kemoterapi ve ışın seansları bittikten sonra hastaların 5-10 yıl boyunca koruyucu etkisi olan tamoksifeni almaları gerekiyor. Çünkü tamoksifen, hormonlarını baskılayarak, nüksü önleyen bu hasta grubu için olmazsa olmaz ilaçlardan biridir. Yakın zamana kadar Türkiye pazarında tamoksifen etken maddeli ilacı Astra Zeneca ve Teva olmak üzere iki ilaç firması tarafından tedarik ediliyordu. İhtiyacının yaklaşık yüzde 70’ini karşılayan Astra Zeneca, Türkiye tamoksifen pazarından ani bir kararla çekilince hastalar ocak ayından beri ciddi bir krizle karşı karşıya kalmıştı. Diğer firmanın talebi karşılayamaması nedeniyle ilaç stokları eridi ve Mayısta tamamen tükendi. İlaçsız kalan hastalar, yaşadıkları sorunun üstesinden gelebilmek için birbirlerini tanımasalar da sosyal medya üzerinden hem ilaçlarını hem de ilaçları bulabilecekleri adresleri paylaşma yoluna giderek kendi başlarının çaresine bakmak zorunda bırakılmışlar; ilaç temini için Suriye, Irak, Rusya ve İran gibi ülkelerin pazarlarına yönelmek zorunda kalmışlardır. Tamoksifen etken maddeli ilaçlarda muadilin olmayışı ve hastalığın ilk 5-10 yılında metastazını önleyen bir etkiye sahip olması ilacın önemini daha da artırmaktadır. Ancak ilacın ucuz olması ulaşılabilir olmasının da en büyük engeli durumundadır. İlacın piyasada bulunmaması ve ulaşılabilir olmaktan çıkması nedeniyle hastaların nüks riski ciddi anksiyetelere sebep olmakta ve kanser hastalığını eşlik eden psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına da sebebiyet vermektedir.
Bu bağlamda;
1. Mevcut durumda hastaların ilaca ulaşabilirliğini sınırlayan ne tür engeller yaşanmaktadır? Bakanlığınız, onkoloji tedavisi gören hastaların söz konusu ilaca ulaşabilirliğini sağlamada beş aydır neden harekete geçmemektedir?
2. Tamoksifen’in bulunmayışının tedavi süreçlerinde neden olabileceği aksamalara karşı bugüne kadar neden bir tedbir almadınız? Söz konusu ilacın ucuz olmasının bu duruma bir etkisi var mıdır?
3. Meme kanseri gibi komplike ve multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilmesi gereken bir hastalığın kemoterapi tedavisi sonrası metastazını önlemeye dönük olarak kullanılan Tamoksifen’in bulunmamasının ortaya çıkardığı riskler göz önünde bulundurulursa, hastaların tedavi süreçleri ilaç tekellerinin insafına mı bırakılmış durumda?
4. Tamoksifen etken maddeli ilaçlarda muadilin olmayışı hekimin hastalığı tedavi etmede farklı bir jeneriği tercih etme şansını ortadan kaldırmaktadır. Bu durumda kanser gibi ölümcül ve tedavi seçeneklerinin kısıtlı olduğu bir hastalıkta tedavinin aksamasından kaynaklı doğabilecek ölümlü vakaların sorumluluğu kimde olacaktır?
5. Özellikle onkolojik ilaçların gerek etken madde gerekse Sağlık Bakanlığı’nın fiyat politikasına bağlı olarak piyasada bulunmadığı durumlar son yıllarda sıkça kendini tekrar etmektedir. Onkolojik hastaların tedavileri için hayati önemde olan ilaçlarınsürekli ulaşılabilir olması için ne yapmayı düşünüyorsunuz? Hastaların tedavisinin aksamaması için bu ilaçların hızlı temin edilmesinin gerektiği durumunlar için ne gibi önlemler aldınız?
6. Kanser hastalarının kullandığı ve ucuz ilaç kategorisinde olan Mitotan, mitomisin c, daktinomisin, folinik asit gibi ilaçların temininde yaşanan güçlükler için ne gibi önlemler almayı planlıyorsunuz? İlaç depolarının ucuz oldukları için itibar etmedikleri bu ve buna benzer ilaçların Türkiye’de üretilmesi için bir çalışmanız var mıdır?
7. Ucuz ilaçların bulunmayışının ortaya çıkardığı ilaç karaborsası ile nasıl mücadele etmeyi düşünüyorsunuz?
8. Kanser hastaların Tamoksifen ve benzeri ilaçlara ulaşamamalarının yarattığı anksiyeteyi gidermeye dönük karşı kamuoyunu aydınlatıcı bir bilgilendirme yapmayı düşünüyor musunuz?
6 Eylül 2017