Partimizin Anayasa Komisyonu üyeleri, Anayasa Komisyonunda devam eden görüşmelerin durdurulmasını talep etmiştir. Komisyon Başkanlığına sunulan önerge aşağıdadır.
HDP 7 Haziran 2015 seçimlerinde, %13 oy alarak 80 milletvekiliyle TBMM’de temsil imkanı kazanmıştır. Böylece AKP ve Anayasal yükümlülüklerine rağmen bu süreçte tarafgir bir politika izleyen Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan, süregiden başkanlık sistemi tartışmalarıyla ilgili Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu elde etmek bir yana, tek başına iktidar olma şansını yitirmiştir. Bu seçim sonuçlarını, AKP’nin kurmaylarından, Meclis Anayasa Komisyonu eski başkanı Burhan Kuzu “Evet seçim bitti. Millet kararını verdi. Ya istikrar ya kaos dedim; millet kaosu seçti, hayırlı olsun.” şeklinde yorumlamıştır.
1 Kasım seçimlerinde de HDP'nin barajı aşmasıyla Anayasa’yı tek başına değiştirecek gücü elde edemeyen AKP ve Cumhurbaşkanı, anayasal bir hak olan yasama dokunulmazlıklarının istisnai olarak kaldırılması fikrini ortaya atmıştır. İlk olarak 28 Temmuz günü Cumhurbaşkanı tarafından bazı HDP’li vekiller için dillendirilen konu, yalnızca HDP’nin eş başkanları hedef gösterilerek ve ‘terörle mücadele’ hedefine yönelik olarak tartışmaya açılmıştır: “HDP eş başkanları anayasal suç işliyor, dokunulmazlıklarının kaldırılması ‘terörle mücadeleyi’ olumlu etkiler.” TBMM’de temsil edilen diğer siyasi partilerin, yasama dokunulmazlıklarının tamamen ve herkes için kaldırılması veya koruma tedbirlerinin uygulanamamasıyla sınırlı tutulması yönünde kalıcı çözüm ve köklü Anayasa değişikliği tekliflerine rağmen AKP, Nisan sonunda Anayasa’ya geçici madde ekleyerek bir defaya mahsus ve eşitlik ilkesine aykırı biçimde değiştirme yolunu tercih etmiştir. Teklif, 20 Mayıs 2016 tarihinde TBMM’de yeterli oyu alarak yasalaşmış, Cumhurbaşkanı’nın 7 Haziran 2016 tarihinde değişikliği onaylamasıyla değişiklik 8 Haziran 2016 tarihinde Resmi Gazete’de (R.G. no. 29736) yayınlandıktan sonra yürürlüğe girmiştir.
Dokunulmazlıklar kaldırıldıktan 5 ay sonra 4 Kasım 2016 günü 5 farklı ildeki 5 farklı savcılıkta yürütülen soruşturmalarla ilgili 15 HDP’li milletvekili hakkında eş zamanlı operasyon başlatılmış, operasyonlar sonucunda aralarında iki eş genel başkan ve bir grup başkanvekilinin bulunduğu 10 milletvekili tutuklanmış, 3 milletvekili ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakılmış, 2 milletvekili de faaliyetlerini Avrupa’da sürdürdükleri için haklarında işlem yapılamamıştır. 12 Aralık 2016 gecesi, TBMM çıkışında HDP'nin grup başkan vekili Çağlar Demirel ile Siirt milletvekili Besime Konca gözaltına alınmış, ertesi gün tutuklanmışlardır. Böylece 12 HDP'li milletvekili, milletvekilliği sıfatları devam etmesine rağmen, yasama faaliyetlerine katılamamaktadır. Özellikle Türkiye'nin geleceğini değiştirecek, rejim değişikliğine varan ağırlıkta bir sistem değişikliğini öngören böylesine önemli bir değişiklik teklifinin tartışılması sürecinde HDP'nin eş genel başkanlarının ve milletvekillerinin bulunmaması, komisyon çalışmalarını durduracak ağırlıkta anayasal ve usuli bir engeldir.
Tutuklamalardan sonra özellikle eş genel başkanların hala devam eden milletvekili ve eş genel başkan sıfatına uygun olarak, yasama görevi kapsamında göndermiş olduğu grup toplantısı metni dahil olmak üzere çok sayıda yazısı Cezaevi Müdürlüğü tarafından sansürlenmiştir. Kendileri ve diğer tutuklu milletvekilleri, bu tartışmalarda aktif olarak yer alamamakta, cezaevi idarelerinin keyfi tutumları nedeniyle dolaylı olarak da görüşlerini ifade edememektedirler. Parlamento aritmetiğinin korunamadığı ve halkın iradesini temsil eden milletvekillerinin görüşlerini ifade edemediği bu tabloda, anayasa değişikliği tartışmalarının yürütülmesinin ön koşulları bulunmamaktadır. Bu aynı zamanda, Anayasa'nın yasama yetkilerini düzenleyen maddeleri ama özellikle 80. ve 83. maddelerinin ihlalini ve İçtüzük'ün 29. maddesinde yer alan "Komisyonda istem sırasına göre söz verilir" ve 31. maddesinde yer alan "Komisyonlarda TBMM üyeleri ve Bakanlar Kurulu üyeleri söz alabilirler" hükümlerine aykırılık teşkil eder.
Erol DORA
Meral DANIŞ BEŞTAŞ
Mithat SANCAR
27 Aralık 2016