Göçmen ve Mülteci Komisyonu Eş Sözcümüz Gülsüm Ağaoğlu'nun açıklaması:
İran’da yargılandıkları için Türkiye’ye sığınan ve Türkiye tarafından İran’a teslim edilen iki mülteci hakkında verilen idam kararı İran yargısı tarafından onandı. Türkiye’nin uluslararası hukuku ihlal ederek mültecileri İran’a teslim etmesi, idam kararına ortak olması anlamına gelmektedir.
İran’da Kasım 2019 protestolarına katıldıkları nedeniyle haklarında dava açılan ve bu nedenle Türkiye’ye sığınan 25 yaşındaki Saeed Tamjidi ve 27 yaşındaki Mohammad Rajabi isimli İran vatandaşlarının 29 Kasım 2019’da Antalya’da siyasi sığınma başvurusunda bulunmalarına rağmen 26 Aralık’ta yaklaşık 30 mülteciyle birlikte İran’a iade edilmeleri uluslararası hukukun ve Anayasanın ihlalidir.
Davaya müdahil olamayan avukatlarının açıklamalarına göre iki İran vatandaşının Türkiye’den istekleri dışında gönderilmelerinin akabinde işkenceye maruz kaldılar ve 1 gün sonra çıkarıldıkları mahkemede tutuklandılar. İran Yargıtay’ı tarafından idam cezaları geçen günlerde onandı.
AKP İktidarının mültecileri İran’a teslim etmesinin İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin ziyareti sonrasına denk gelmesi, mültecilerin anti-demokratik iktidarlar arasında bir pazarlık veya “jest” unsuruna dönüştüğü görülmektedir. Ne yazık ki, iki totaliter rejim arasında yürütülen mülteci pazarlıklarına karşı BM başta olmak üzere uluslararası toplumun ilgisizliği insani ve hukuki bir krizin derinleşmesine sebep olmaktadır.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Ekim 2018’de yaptığı açıklama ile sığınmacıların kayıt altına alınması ve mülteci statüsünün belirlenmesi işlemlerini yapma görevini, tümüyle İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne devrettiğini duyurarak uluslararası hukukun Türkiye’deki siyasi bir kurumun keyfiyetine bırakılmasına yol açmıştır. Bu işleyiş, başlı başına bir sorumsuzluktur. Bu karardan sonra mültecilerin hak gasplarındaki artışlar giderek artmış ve iade edilen mültecilerin idamıyla sonuçlanacak sürecin önü açılmıştır.
Bu uygulamada da görüldüğü üzere Türkiye’nin de imzacısı olduğu, yaşam tehlikesi sürmesi halinde mültecilerin geri gönderilmemesi ilkesi de açıkça ihlal edilmiştir. HDP olarak uluslararası hukuki yetkilerin iktidarların keyfiyetine bırakılmaması için BM başta olmak üzere uluslararası kurumları bu mülteci paralıklarına ve keyfi uygulamalara karşı harekete geçmeye ve sorumluluk almaya çağırıyoruz.
Gülsüm Ağaoğlu
Göçmen ve Mülteci Komisyonu Eş Sözcüsü
30 Haziran 2020